Sytuacja pracowników Królestwa Polskiego w 1905 roku – fragment tekstu Eugeniusza Przybyszewskiego, „Proletariat w ruchu rewolucyjnym w Polsce”:

Stopa wyzysku klasy robotniczej w Polsce w warunkach burzliwej ekspansji i rozwoju przemysłu była doprawdy potworna.

Stanisław Kempner, znany ekonomista burżuazyjny, opublikował w marcu 1905 roku referat o stanie przemysłu, w którym stwierdzał wprost, że na ogólną kwotę rocznej płacy zarobkowej robotników przemysłowych i transportowych wynoszącą 65,5 mln rubli, sumę «czystego dochodu» można określić na około 140 mln rubli (licząc 7% od kapitału). Inaczej mówiąc, oznacza to, że kapitalista przywłaszczał sobie (w postaci wartości dodatkowej) ponad 2/3 całego produktu pracy robotnika! Rzecz charakterystyczna, że nikt nie próbował nawet obalić tych danych […]

Robotnik pozbawiony jakichkolwiek praw, pozbawiony wszelkiej legalnej organizacji, miał jedno tylko narzędzie walki z wyzyskiem – strajk, co było równoznaczne z głodem, a bardzo często – z aresztowaniem, pobiciem i zesłaniem.

Źródło: Eugeniusz Przybyszewski, Pisma, Warszawa 1961, s. 390-391.

Rysunek z okresu.
Źródło: internet.