Rusyfikacja i wzmocnienie podziału kastowego w Królestwie Polskim po upadku Powstania Styczniowego:

„W roku 1869 uległa likwidacji zamieniona na podrzędny uniwersytet rosyjski warszawska Szkoła Główna, w tymże roku nastąpiła też ostateczna rusyfikacja szkół średnich (uprzednio w 1866 roku część z nich skasowano). W 1872 przeprowadzono ogólną […] reformę szkolnictwa, która zlikwidowała ostatnie odrębne cechy systemu szkolnego Królestwa. Reforma ta jednocześnie wzmocniła reakcyjność i represyjność szkoły, a także zaostrzyła rygory selekcji społecznej. W jej to wyniku sformułowano sławetne zalecenia zmierzające do uwolnienia szkół średnich od dzieci stangretów, kucharzy, praczek, drobnych sklepikarzy i podobnych ludzi […]

Szkolnictwo wszystkich stopni i rodzajów zatraciło całkowicie narodowy charakter i ten stan rzeczy trwał przez całych lat 20, tj. do 1905 roku.”

Źródło: Andrzej Mencwel, „Etos lewicy”.